ponedeljak, 04.06.2018.
„Mi i oni drugi“ – seminari za nastavnike i učenička istraživanja u Bujanovcu
U 2018. nastavili smo saradnju sa školama u Bujanovcu kroz seminar stručnog usavršavanja „Mi i oni drugi“. Seminar je predviđen za nastavnike društvenih i humanističkih nauka i jezika, akreditovan je za kompetencije interkulturne i interetničke saradnje, i posebno je prilagođen kulturnim specifičnostima ove zajednice. Za sada, u program je uključeno osam srednjih i osnovnih škola, dok će od školske 2018/2019 biti uključene sve osnovne i srednje škole u opštini Bujanovac. Ove godine, održali smo dva seminara.
Polazna ideja seminara je da se učesnicima kroz obuku predstavi kako tema interkulturalnosti može biti obrađena kroz prizmu lokalne društvene istorije i istorije svakodnevnog života. Obuka obuhvata 2 dana predavanja, nakon kojih učesnici i učesnice primenjuju stečena znanja i veštine u radu sa učenicima, kroz sprovođenje istraživanja ili oglednog časa.
Prvog dana uvodnu radionicu sa učesnicima drži psihološkinja Vera Erac sa ciljem da se problematizuju stereotipi ali i odnosi prema „drugom“. Polaznici seminara kroz dijalog dovode u pitanje predrasude, zatim pozitivne i negativne stereotipe, pristupajući različitim pojmovima, društvenim pojavama, ali i kulturi, veri i rasi kroz neke od uvreženih stavova u našim sredinama.
Istoričarka Sanja Petrović Todosijević, u svom predavanju, pruža učesnicima teorijski okvir koji obuhvata i metodologiju istraživanja lokalne (društvene) istorije. Takođe, govori i o tome zašto je važno baviti se istraživanjem života običnih ljudi u multikulturnim zajednicama kroz različite nastavne predmete.
U narednom izlaganju umetnica Ivana Bogićević Leko učesnicima predstavlja primere mini istraživanja srednjoškolaca u drugim multinacionalnim sredinama u Srbiji sprovedenih u okviru prakse Grupe 484, dok Tamara Cvetković, sa Obrazovnog programa Grupe 484, prezentuje jedan bujanovački primer porodične istorije u fotografijama, kao i teme koje bi se na osnovu fotografija mogle istraživati, ali i načine obrade porodične istorije u književnosti i vizuelnim umetnostima.
Drugog dana seminara Ivana Bogićević Leko vodi radionicu “Iz porodičnog albuma”. U okviru radionice fotografije i stari predmeti iz porodičnih kuća, koje su doneli učesnici kao i tim predavača, postaju povod za razgovor o navikama, običajima, posledicama društvenih promena na svakodnevne živote ljudi. Cilj radionice je ukazivanje na to da fotografije i stari predmeti mogu poslužiti i kao relevantni istorijski izvori.
Nakon radionice tim nastavnika iz OŠ „Vuk Karadžić“ iz Levosoja prenosi svoja iskustva sa seminara kao i iskustva u sprovođenju mini istraživačkog rada sa đacima.
Drugi deo dana predviđen je za rad nastavnika u manjim grupama u okviru kojih su osmišljavali vannastavne aktivnosti za đake. Zadatak za nastavnike je da, uz pomoć tima predavača, odaberu teme i osmisle istraživački rad sa učenicima kao i formu prezentacije rezultata istraživanja.
Nakon dvodnevnog seminara, nastavnici realizuju osmišljena istraživanja u radu sa učenicima i, po završetku, predstavljaju rezultate do kojih su došli. Ideja je da prezentacije istraživanja imaju formu javnog događaja koji obogaćuje život škole i uključuje đake, nastavnike i zajednicu. Kroz ovakve događaje podstiče se interakcija između đaka i nastavnika u školi i iz različitih škola, zajednica se informiše o lokalnim temama i podstiču se kreativni pristupi nastavi.
Kao primer dobre prakse možemo istaći OŠ „Branko Radičević“ čiji su nastavnici priredili javnu prezentaciju svojih istraživanja pod nazivom „Kada ruke govore“ u Domu kulture u Bujanovcu. Cilj istraživanja bio je da se skrene pažnja na položaj osoba sa oštećenim sluhom, kao i na probleme i izazove sa kojima se susreću. Učenici su se upoznali sa Brajevom azbukom i znakovnim jezikom, a naučeno su primenili kroz dramatizaciju bajke i izvođenje pesme prilagođene osobama sa oštećenim sluhom. U holu Doma kulture bila je postavljena i izložba radova učenika koji su nastali u procesu istraživanja.
Druga grupa nastavnika iz škole „Branko Radičević“ predstavila je svoje istraživanje „Hopa cupa“, tokom kog su učenici mapirali najuticajnije muzičke pravce poslednjih decenija, ali i njihov uticaj na lokalne bendove i muzičare, sa kojima su uradili intervjue. Na prezentaciji su učestvovali svi učenici škole, kao i nastavnici, ali i lokalno stanovništvo s obzirom da je okupljanje bilo i humanitarnog karaktera.
Nastavnici škole „Sezai Suroi“, zajedno sa svojim učenicima, sproveli su istraživanje „Moda u mom mestu nekad i sad“. Koristeći fotografije iz porodičnih albuma, učenici su se osvrnuli na kulturu oblačenja svojih roditelja, baka i deka, definišući različite društvene i ekonomske uticaje koji su dovodili do sve većih sloboda u oblačenju.
Poslastičari iz SSŠ „Sveti Sava“ pristupili su istraživanju poslastičarskog zanata u Bujanovcu. Na prezentaciji, koja je nosila naziv „Baš si sladak, šećeru moj“, učenici su predstavili intervjue sa zaposlenima u dve najstarije poslastičarnice u Bujanovcu na temu navika sugrađana u kupovini, ali i u pravljenju poslastica, koje su se menjale kroz godine. Učenici su demonstrirali kako su se kolači pravili nekad a kako sad, ukazujući na uticaj razvoja tehnologije na poslastičarski zanat, što se manifestovalo i u promeni forme prikupljanja i razmene recepata.
Veoma zahtevnu i obuhvatnu temu za svoje istraživanje uzeli su nastavnici OŠ „Vuk Karadžić“: „Položaj žena u mom kraju nekad i sad“. Učenici su, proučavajući narodnu poeziju, predstavili tadašnju sliku žene kao i njen položaj i ulogu u odnosu na opevani svet; zatim su se kroz dela Bore Stankovića osvrnuli na proboj ženskih likova, ali i ženskih tema u srpsku književnost; na kraju, kroz iskustva baka i mama, napravili su paralelu između života žena pre i nakon liberalizacije društva, ogledanih u njihovim očekivanjima, mogućnostima, kao i ostvarenim slobodama, a sve to u odnosu na poreklo, kulturu, religiju, itd.
Grupe iz OŠ „Vuk Karadžić“ u Levosoju i OŠ „Bora Stanković“ u Klenikama predstavile su kulturne spomenike, dućane, pekare, sastajališta mladih kao i javne ustanove i ostala mesta svog kraja, podvlačeći njihov značaj i uticaj na živote lokalnog stanovništva. Koristeći fotografije koje su učenici i nastavnici donosili iz porodičnih albuma predstavljeno je kako arhitektura grada menja društveni život, i obrnuto – kako društvene promene dovode do promena javnih prostora.
OŠ „Naim Frašeri“ se istakla prezentacijom „Igre, nekada i sad“. Učenici završnih razreda su prezentovali intervjue sa starijim sugrađanima koji su govorili o igrama iz svog detinjstva i poredili ih sa aktuelnim igricama, podvlačeći sličnosti među različitim generacijama, ali i među decom različitih verskih, kulturoloških i nacionalnih identiteta. U prezentaciji su učestvovali i učenici početnih razreda, što je predstavljalo i ogledni čas kao dobar primer primene ovog tipa istraživanja u nastavi.
Projekat: Naš grad, naše škole
Cilj: Doprinos razvoju interkulturalnosti, kako u školskom okruženju, tako i u svakodnevnom zajedničkom životu dece i odraslih u Bujanovcu.
Realizatori: Grupa 484 (Obrazovni program „Mi i oni drugi“) i Služba Koordinacionog tela Vlade Republike Srbije za opštine Preševo, Bujanovac i Medveđa
Podrška: Pestaloci dečija fondacija
