sreda, 10.02.2021.
„Sjenica selfie“ i „Subotičko svetlo u tami“
Tokom decembra smo se prilagodili radu u virtuelnom svetu i započeli karavan trodnevnih online radionica za srednjoškolce preko Zoom platforme, prvo u Sjenici, a zatim i u Subotici. Radionice su nastavak obrazovnog procesa započetog na programu za studente „ŠŠŠ, ŠTO ŠKOLA? – O identitetima i interkulturnim pitanjima“ koji je održan u oktobru. Naime, studentkinje i studenti koji su prošli kroz Školu formirali su grupe zadužene za različite gradove i dobili su zadatak da istraže interkulturno nasleđe zadatih gradova, kao i da, uz pomoć saradnika i saradnica Grupe 484, pripreme mala predavanja – prezentacije koje će biti deo radionica za srednjoškolce.
Trodnevne online radionice za srednjoškolce su održane 8-10. decembra 2020. za đake iz Sjenice, a 10-12. decembra za đake iz Subotice.
Radionice za sjeničke srednjoškolce i srednjoškolke održale su se pod nazivom “Sjenica selfi”. Kroz metaforiku ogledala/objektiva selfi kamere, bavili smo se identitetom jednog grada tj. njegovim mnogobrojnim identitetima i preplitanjima ličnog i zajedničkog u kulturnom mozaiku zajednice. Ovaj razgovor smo započeli pričanjem malih priča i fotografisanjem gradskih punktova i ćoškova, koji su učesnicima i učesnicama lično značajni. Svaka foto priča bavila se pojedincima i njihovim odnosima prema gradu, zajednici, drugima i prijateljstvu. U nastavku, učesnici i učesnice su uvideli da je lično uvek relaciono – u odnosu na nešto sa čime smo u kontaktu, posebno u svojoj neposrednoj okolini, svojoj zajednici.
Da analiziramo šta sve čini tu zajednicu u Sjenici pomogle su nam studentske prezentacije o: toponimima – nazivima sela u okolini Sjenice i legendama i pričama u vezi sa tim nazivima i nastanku sela; zatim o mostu na reci Uvac u selu Ursule kod Sjenice, koji je bio važna tačka spajanja okolnih regija i tačka susreta različitih ljudi tog kraja; kao i prezentacija pod naslovom “Ptice Sjenice” na kojoj su predstavljeni Sjeničaci i Sjeničanke koji su migrirali u druge gradove (ili države) – naime, studentkinje su ih intervjuisale i pitale šta za njih predstavlja Sjenica, zašto joj se vraćaju i koja su mesta za njih značajna u tom gradu. U završnici su predstavljene i zajednički analizirane fotografije i priče učesnika i učesnica: kroz razgovor o onome što je lično značajno dolazili smo do mreže simbola, susreta i naporednog postojanja različitih kulturnih nasleđa koji čine kulturni mozaik jedne zajednice.
Sledeća na našem putu bila je Subotica, u kojoj smo zajedno sa srednjoškolcima ispitivali istoriju svakodnevnog života ovog grada, upoređivali je sa današnjim životom, analizirali načine na koje se jedan grad menja i došli do istraživanja uloge “stranaca”/”došljaka” na pozitivne promene i napretke u jednoj zajednici, te smo pratili trag koji su oni ostavili na Suboticu i njene stanovnike.
Naziv radionica “Subotičko svetlo u tami” podsećanje je na rad našeg dragog, prerano preminulog saradnika, Mirka Grlice, kustosa Gradskog muzeja Subotica i neumornog istraživača istorije bogatog interkulturalnog života Subotice; i njegovu izložbu “Svetlo u tami. 100 godina bioskopa Lifka u Subotici.” iz 2011. godine. Upravo Mirkov istraživački rad o “pioniru filma na srednjoevropskim prostorima”, Aleksandru Lifki, poslužio je i nama i studentima i studentkinjama za osmišljavanje sadržaja radionica. Lifka je otvorio prvi bioskop u Subotici, bio filmski stvaralac, ali i distributer; verovao je u obrazovnu ulogu filma i o svojim projekcijama uvek je obaveštavao škole. Bioskop Lifka je bio putujući bioskop i nastupao je širom Evrope, ali je Aleksadar Lifka odlučio da se nastani u Subotici i tu je ostavio značajan trag na polju filmskog stvaralaštva, ali i društvenog života grada i uvođenju novih, filmskih navika kod Subotičana u rasponu od gotovo pola veka, tokom prve polovine XX veka.
Učesnici i učesnice radionica bavili su se sopstvenim doživljajem Subotice i ljudi u njoj, istovremeno otkrivajući njima do tada nepoznatu Suboticu, kroz rad Aleksandra Lifke, koji im je predstavljen kroz arhivske tekstove i fotografije. Fotografija kao medij je ovde iskorišćena i za učenje o stereotipima i predrasudama na radionici “Šira slika, širi ram”, kada učesnici i učesnice na osnovu isečka sa fotografije moraju da zaključe šta se događa na fotografiji, da bi tek nakon tumačenja videli ostatak fotografije i upoznali se sa širim kontekstom u kome se situacija odvija, a koji je najčešće mnogo drugačiji od onoga što se može zaključiti na osnovu isečka. Bavljenje stereotipima i predrasudama i njihovom razgradnjom je uvek važna komponenta našeg rada na temu identiteta jednog grada, kao i na temu suživota i saradnje u gradovima i različitim zajednicama.
Nakon edukativnog i predavačkog dela, učesnici i učesnice su imali zadatak da izađu na ulicu i snime scenu po svom izboru koja prikazuje Suboticu i Subotičane, da bi na radionici „Kroz Lifkin objektiv“ radili na izboru i obradi video zapisa o Subotici, kao i na “titlovanju” gotovih filmova. Iz ovoga su nastali kratki filmovi „Subotica Danas-Szabadka ma“ i “Pogled kroz prozor” inspirisani dokumentarnim snimcima Aleksandra Lifke.
Video dostupan ovde.
Radionice “Sjenica selfi” su vodile saradnice Grupe 484 Jelena Mijić i Ivana Bogićević Leko, zajedno sa grupom studentkinja sa seminara ŠŠŠ, ŠTO ŠKOLA? i profesorom Tehničko-poljoprivredne škole Sedatom Vrcićem, dok su radionice “Subotičko svetlo u tami” vodili Ivana Bogićević Leko, Miloš Janković i Luka Knežević Strika, zajedno sa grupom studenata i studentkinja sa seminara “ŠŠŠ, ŠTO ŠKOLA?” i predstavnicama lokalne organizacije „Klara i Rosa“.
Radionice su organizovane uz podršku Evropske unije, u okviru projekta “ID for EU”.
